Civatalar
Demir ve çelikten başka diğer malzemelerden de imal edilebilir.Bu bakımdan civatalar kaliteleri bakımından sınıflandırılmalarında malzemenin kopma mukavemeti (çekme dayanımı) ile alt akma gerilmesi veya alt akma gerilmesi saptanamaması durumunda orantısız uzama gerilmesi esas alınmıştır. Civata kalite sınıfları iki rakamlı olarak: 3.6, 4.6, 4.8, 5.6, 5.8, 6.8, 8.8, 9.8, 10.9, 12.9 şeklinde belirtilir. Bu iki rakamlı gösterimden çıkarılanlar:
Çekme Mukavemeti: Bir malzemenin dayanabileceği, birim alana düşen maksimum kuvvettir.
Alt Akma Gerilmesi: Yumuşak malzemelerde elastik şekil değişimi bölgesinden plastik şekil değişimi bölgesine geçerken grafikte bir dalgalanma meydana gelir. Bu dalgalanmanın minimum noktasına alt akma gerilmesi denir.
Orantısız Uzama Gerilmesi: Sert malzemeye ait grafikte elastik şekil değişiminden plastik şekil değişimine geçişte bu tip bir dalgalanma gerçekleşmez; bu geçiş noktasına denk gelen gerilme değerine orantısız uzama gerilmesi veya akma gerilmesi denir.
Örnek-1: 8.8 kalitesindeki bir civatanın çekme mukavemeti nedir?
8x100=800 N/mm²
12.9 kalitesindeki bir civatanın çekme mukavemeti nedir?
12x100=1200 N/mm²
Örnek-2: 8.8’lik civata için alt akma gerilme değeri nedir?
8/10x800= 640 N/mm²
12.9’lik bir civata için orantısız uzama gerilme değeri nedir?
9/10x1200=1080 N/mm²
Örnek-3: 8.8 kalitesinde M12’lik bir civatanın dayanabileceği maksimum kuvvet kaç Newton’dur?
8.8’lik civatanın çekme mukavemeti örnek-1’de 800 N/mm² olarak bulunmuştur. Çekme mukavemetiyle dairenin alanı çarpılınca istenilen kuvvet değeri bulunur.
800 N/mm² x π x R²/4= 800 N/mm² x π x (12 mm)²/4= 90.477,87 N= 90,48 kN